حجت الاسلام و المسلمین سید مهدی رفیع پور استاد حوزه و دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار قدس آنلاین، ضمن تسلیت رحلت آیت الله مصباح یزدی، ایشان را شخصیتی چند وجهی و متخصص در حوزه های مختلف دانسته و گفت: بعد سیاسی و مبارزات انقلابی آیت الله مصباح را باید افرادی که در امور سیاسی فعال هستند توضیح دهند، جنبه‌های اخلاقی و معنوی ایشان را باید افراد فعال در این حوزه‌ها بیان کنند و جنبه‌های علمی ایشان را نیز کسانی که در حوزه علم و اندیشه اسلامی فعالیت دارند، باید مطرح کنند که بنده به فراخور فعالیت و اطلاعات خود نکاتی را در مورد شخصیت علمی این عالم برجسته تقدیم خواهم کرد.

استاد رفیع پور افزود: آیت الله مصباح یزدی از نظر علمی و فکری در حوزه‌های مختلفی فعالیت کردند و آثار متعددی را از خودشان بر جای گذاشته‌اند و در این مصاحبه کوتاه نمی‌توان همه ابعاد و آثار را مطرح کرد. به طور کلی همانطور که در ابتدای مجموعه آثار آیت الله به نام مشکات آمده است، ایشان در هفت حوزه فعالیت فکری و علمی داشتند که حوزه اول مباحث قرآنی و دوم گفتار و مباحث مربوط به سیره معصومین(ع) را شامل می شود. سومین حوزه بحث های فلسفی و منطقی، چهارم مباحث مربوط به کلام و فلسفه دین، پنجم مباحث اخلاق و عرفان اسلامی، ششم بحث‌های مربوط به علوم انسانی و هفتم مباحث اجتماعی و فرهنگی است.

استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: در هرکدام از این عناوین کلی، یکسری سر فصل هایی وجود دارد. 
چند نکته مهم درباره کلیت تراث ایشان در اینجا قابل ذکر است:  آثار آیت الله مصباح یزدی نظم و چینش منطقی بسیار مناسبی دارد؛ ارزش و اهمیت این مسئله زمانی روشن می‌شود که این آثار را با آثار دانشمندان و عالمانی که اطلاعات و افکار خوبی دارند، ولی در ارائه ضعف دارند و نمی‌توانند مطالب را منظم و سلسله وار ارائه کنند مشخص می‌شود. آیت الله مصباح به خاطر ذهن ورزیده‌ای که داشتند چه در مباحث عقلی و چه در مباحث نقلی از این موهبت برخوردار بودند.

وی ویژگی دوم آثار ایشان را بحث نقادی و انتقادی دانست و گفت: باز برخلاف بسیاری از دانشمندان و علمایی که شارحین و مفسرین خوبی هستند و مطالب گذشتگان را می‌توانند خوب توضیح دهند، اما ایشان علاوه براین حیث، جنبه انتقادی و اشکال کردن به مسائل را هم داشتند. در همه حوزه‌هایی که ایشان اندیشیدند، قلم زدند و اثری به جای گذاشته‌اند، چه در مسائل عقلی و چه مباحث نقلی یک صبغه انتقادی و ارزیابی در آن وجود دارد. 

استاد حوزه توضیح داد: ویژگی سوم آثار ایشان که لازمه جنبه نقادی است، مسئله دقت و باریک بینی است؛ بسیاری از سخنان و استدلال ها که در ظاهر درست می‌نمایند، با اندکی باریک بینی مرحوم آقای مصباح روشن می‌شوند که از استحکام کافی برخوردار نیستند. 

حجت الاسلام رفیع پور ادامه داد: ویژگی چهارمی که بخصوص در آثار شفاهی آیت الله مصباح وجود دارد، پرهیز از پراگنده‌گویی و حاشیه رفتن است؛ به ندرت پیش آمده که ایشان از بحث اصلی خارج شده باشند. ما وقتی در بسیاری از جلسات ایشان شرکت داشتیم، ایشان دقیقا در همان موضوع مورد نظر صحبت می‌کردند و پراکنده گویی نداشتند. 

استاد رفیع پور گفت: ویژگی پنجم توجه ایشان به آموزش و متون آموزشی در همه حوزه‌هایی است که در آن ورود کرده‌اند. ایشان کتاب آموزش فلسفه را نوشتند که بحث درباره  این کتاب خود نیاز به یک مصاحبه مفصل دارد. اینکه بتوانیم یک متن منقح و قابل ارائه در کلاس درس تنظیم کنیم کار آسانی نیست که آیت الله مصباح به خوبی از پس آن برآمده‌اند. شاگردان ایشان هم به تشویق و حمایت ایشان وارد بحث نگارش متون شده‌اند و این رویه مبارکی است.

استاده حوزه و دانشگاه جنبه دیگری از آثار آیت الله مصباح که برای اهل فضل و علم مفید است را داشتن افق و نوآوری عنوان کرد و افزود: ایشان در همه آثار خود تلاش کرده‌اند تا افق‌های جدیدی را بازکنند، در حوزه‌هایی فکر کنند که کمتر فکر شده و راهی را بروند که کمتر پیموده شده است و لذا موفق شدند که در حیات علمی خود در حوزه‌های مورد نیاز فکر کنند و اندیشه خود را آنجا سرمایه گذاری کنند که از جمله آن حوزه علوم انسانی است که بسیار مهم بوده و مورد نیاز جدی فرهنگ و تمدن اسلامی و انقلابی ماست. ما کمتر اندیشمندانی را داریم که متوجه شده باشند صرف تسلط بر میراث گذشتگان کافی نیست و باید نسبت به علوم انسانی و غربی مطالعه داشته باشیم، مطالب درست را استفاده کنیم و مطالب غلط آن را به چالش بکشیم. اگر ما بخواهیم به تراث بسنده کنیم از حجم زیادی از علوم و معارف جدید غافل می مانیم.

وی تاکید کرد که شخصیت آیت الله مصباح از حیث نیاز سنجی و تناسب داشتن با نیازهای روز شبیه به شخصیت آیت الله مطهری بودند و افزود: این بزرگواران به جای اینکه تکرار مکررات را پیشه کنند، تلاش می کردند که در موضوعات مختلف فلسفه، تفسیرو مباحث اخلاقی نیاز روز را مطرح کنند و کمتر از نقل قول گذشتگان استفاده می‌کردند و اولویت آنها این بود که نیازهای روز جوانان را مطرح کنند. راحت ترین کار برای عالمی در سطح ایشان و مرحوم استاد مطهری این بود که متون متعارف حوزوی را چندباره تدریس کنند و شرحی همانند دیگر شروح بنویسند و آسوده زندگی کنند.

استاد رفیع‌پور درباره آثار قرآنی مرحوم آیت الله مصباح یزدی گفت: مهمترین اثر آیت الله مصباح در بحث علوم قرآنی، بحث تفسیر موضوعی است که با نام معارف قرآن منتشر شده است و کتاب بسیار خوبی است. ما تفسیر ترتیبی از قرآن زیاد داریم و ایشان با توجه به این موضوع، اولویت خود را بر تفسیر موضوعی گذاشتند و در مورد آیات خاص کار کردند. منظور این نیست که تفسیر ترتیبی لازم نیست، بلکه هر فرد باید توان و اولویت های خود را بسنجند تا ببیند در چه موضوعی و تا چه حدی حرف برای گفتن دارد. البته استاد مقداری تفسیر ترتیبی هم دارند.

انتهای پیام/